Artykuł
Prezentujemy Pańswu ścieżkę edukacyjną utworzoną w ramach projektu Stowarzyszenia Przyjaciół Santocznej dofinansowanego ze środków programu „Działaj Lokalnie” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce oraz Ośrodek Działaj Lokalnie Stowarzyszenie Kraina Szlaków Turystycznych – Lokalna Grupa Działania.
Drogi gościu. Cieszymy się, że interesuje Cię nasza wieś. Spacerując wzdłuż naszej lokalnej ścieżki edukacyjnej dowiesz się o niej wiele ciekawych rzeczy. Obecnie Zdroisko postrzegane jest, jako „sypialnia Gorzowa”. Jednak w tej letniskowej obecnie wiosce dawniej były młyny, huty, kuźnice, tartaki napędzane wodami rzeki Santocznej-Zanze, plantacja borówki amerykańskiej a przy historycznym trakcie „via Marchionis” potem „Reichstrasse 1”, czyli obecnej drodze krajowej nr 22 funkcjonowały dwie restauracje, był sklep spożywczy, rzeźnik, kowal, stolarz, poczta i nawet w dwóch miejscach można było zatankować samochód.
Pierwsze wzmianki o tym miejscu pojawiły się na początku XIV w. gdy powstał młyn Stollenmühle napędzany wodami Santocznej - (Zanze).
W 1767 r. na miejscu młyna rozpoczęto budowę huty - Zanzthal, w której produkowane były blachy, pręty, a także sztaby żelaza oraz przeróżne narzędzia, druty, gwoździe i igły do roku 1870. Obecnie w centrum wsi znajduje się pamiątkowy kamień, na którym są kawałki stopionego żelaza, sztaba i skobel drzwi wejściowych. Pod koniec XVIII wieku z polecenia Fryderyka II w Zdroisku powstała kolejna huta o nazwie Zanzhammer - Sącznik Zdroisko. Jej budowa związana była ze szczególnym zapotrzebowaniem na amunicję artyleryjską, której szczytowy poziom odnotowano w dobie walk Prus z Napoleonem. Ze względu na dominującą produkcję amunicji artyleryjskiej do armat hutę nazywano również Kugelhammer. Wszystko to dodatkowo działo w pięknym otoczeniu lasów, wzdłuż rzeczki Santoczna (niegdyś Zanze). Ta niespełna 30 kilometrowa rzeka wykonywała solidną pracę poruszając żarna młyńskie oraz młoty dawnych stalowni. Rozpoczynając swój bieg w okolicy miejscowości Okno dopływa w miarę spokojnie do Zdroiska, gdzie zaczyna pokazywać charakter. Od Zdroiska rzeka płynie w wąwozie o wysokich zalesionych brzegach o głębokości od kilku do kilkudziesięciu metrów. Wąwóz ten stanowi bardzo malowniczy obiekt krajobrazowy. Występują tu jednocześnie cenne ekologicznie siedliska rzadkich gatunków. Dlatego też na terenie obejmującym dolinę rzeki Santoczna na odcinku od miejscowości Zdroisko w kierunku Górek Noteckich wraz z sąsiadującymi oddziałami leśnymi ustanowiono rezerwat o nazwie „Buki Zdroiskie”.
Izba Tradycji Kulturowych
Budynek, przed którym stoisz to odrestaurowana stodoła, obecnie Izba Tradycji Kulturowych – świetlica. Spotykają się w niej mieszkańcy, organizowane są różnorodne wydarzenia kulturalne i społeczne. Wnętrze świetlicy skrywa również interesujący zbiór pamiątek, które opowiadają historię tego miejsca i jego mieszkańców. Po prawej stronie znajduje się obecnie ulica Dębowa - to fragment dawnej strzelnicy (Schießstand), po której została część jednego wału. Kierując wzrok dalej na prawo zobaczysz posesję przy ulicy Strzeleckiej 3, gdzie mieszkał kowal. Można też tu było zatankować samochód, co w przeszłości należało do rzadkości. Na terenie obecnej posesji przy ulicy Źródlanej 1 mieścił się jeden z dwóch gościńców „Riesenkrebs” (Pod Wielkim Rakiem) z salą taneczną i ogródkiem,specjalizujący się w daniach z raków i miejscowych ryb. Za gościńcem mieszkał rzeźnik. Jego zakład oferował wyroby mięsne, które cieszyły się uznaniem wśród mieszkańców. Za krzyżem stojącym na rozstaju dróg znajdowała się z kolei placówka pocztowa z centralą telefoniczną. Poniżej poczty był drugi gościniec „Waldhaus Zanzthal” (Leśny Dom Zanzthal), z dużym ogrodem, pokojami gościnnymi i przystanią dla łódek, którymi pływali goście po (dużym niegdyś) stawie młyńskim (Zanztaler Teich). Ten gościniec oferował również artykuły spożywcze i możliwość zatankowania samochodu, co było znaczącym udogodnieniem dla odwiedzających. Z oferty gościńców korzystali mieszkańcy, przejeżdżający tędy podróżni i w głównej mierze mieszkańcy ówczesnego Landsberga (Gorzowa) i Friedeberga (Strzelec Krajeńskich).
PUNKT 1.: Izba Tradycji Kulturowych,
